به گزارش پایگاه اطلاع رسانی گیل نامه / پایگاه نشنال اینترست آمریکا در گزارشی به پروژه مشهور “ابتکار کمربند و جاده” یا BRI چین و ابعاد وسیع آن و نقشش در نفوذ پکن در خاورمیانه و کنارگذاشته شدن آمریکا از معادلات جهانی پرداخته است.
در زیر خلاصه ای از این مقاله آورده می شود:
پروژه ای که چین را جانشین آمریکا در خاورمیانه می کند
پروژه عظیم “ابتکار کمربند و جاده (BRI)” یک استراتژی زیرساختی و جهانی است که هدف آن اتصال آسیا، آفریقا و اروپا از طریق شبکه ای از مسیرهای تجاری زمینی و دریایی است. این پروژه یک نقطه عطف مهم در سیاست خارجی و اقتصاد چین بوده که از سال ۲۰۱۳ شروع به کار کرده است.
پروژه BRI به یکی از بلندپروازانه ترین و گسترده ترین ابتکارات اقتصادی در تاریخ تبدیل شده و به همین دلیل، توسط بسیاری از کشورهای غربی، به ویژه ایالات متحده، به عنوان تلاشی از سوی پکن جهت نفوذ و گسترش حوزه عمل خود در منطقه خاورمیانه تعبیر شده است.
منطقه خاورمیانه که محل زندگی طبقه متوسط رو به رشد است، نقطه اتصال چندین مسیر کلیدی بین المللی انرژی و تجارت دریایی است.
بنابراین، سرمایه‌گذاری عظیم چین در خاورمیانه در سال‌های اخیر، به خصوص از طریق BRI، برای واشنگتن نگران‌کننده است. بررسی چگونگی انجام چنین تلاش‌هایی در دهه گذشته ممکن است نکات جالبی را به دست ما دهد.
چرا BRI برای چین و خاورمیانه اهمیت دارد؟
آنچه در پروژه کمربند ارتباطی چین مهم است ادغام شرکای تجاری و ارتباطشان با چین بدون توجه به نوع حکومت، فعالیت، ایده ها و سیاست هایشان است. آنچه برای چین مهم است دخالت یک شرکت یا کشور در پروژه اقتصادی است. برای چین، موقعیت ژئوپلیتیکی مطلوب کشورها و ادغام در پروژه های عظیم اقتصاد جهانی نقشی اساسی دارد. در نتیجه، چین با حضور در شهرهای بندری و پارک‌های صنعتی منطقه سعی کرده خلیج فارس را به دریاهای سرخ و مدیترانه متصل کند.
ناظران بی‌شماری این حضور را راهی برای چین می‌دانند تا منابع انرژی خود را تضمین کند، تجارت خود را گسترش دهد و جای پایش را در منطقه استوار و محکم کند.
مشارکت چین در خاورمیانه را می توان به دو عامل اصلی نسبت داد. اولا، چین به دنبال آن است که به عنوان یک قدرت بزرگ در منطقه و جهان به رسمیت شناخته شود. خاورمیانه یک منطقه استراتژیک مهم است و تعامل چین با کشورهای خاورمیانه راهی برای افزایش نفوذ و سهم آن در نظم جهانی تلقی می شود.
ثانیا، هدف چین تامین منافع اقتصادی خود در منطقه از طریق پروژه BRI و دسترسی به منابع انرژی کشورهای خاورمیانه است. بنابراین BRI ابزاری برای چین جهت افزایش کانال های صادرات کالا، کاهش موانع تجاری، بهبود دسترسی به منابع طبیعی، ایجاد زنجیره تامین و ایجاد فرصت هایی برای شرکت های چینی جهت سرمایه گذاری در خارج و فروش کالا و خدمات است.
بدین دلیل، چین طی ده سال گذشته، پروژه BRI را به استراتژی های توسعه ملی کشورهای خاورمیانه متصل و سعی کرده آنها را در این پروژه دخالت دهد.
از آنجایی که BRI یک ابتکار بلندمدت است که در سال‌های آینده به تکامل خود ادامه خواهد داد، پکن باید موفقیت و تأثیر پروژه‌های خود در خاورمیانه را به دقت ارزیابی کند تا تصمیمات آگاهانه‌ای در مورد چگونگی ادامه کارش اتخاذ کند. موفقیت این پروژه در خاورمیانه به عوامل متعددی از جمله ثبات اقتصادی و سیاسی منطقه، کیفیت پروژه های BRI و تمایل کشورهای میزبان جهت همکاری با چین بستگی دارد. این پروژه ها هم اکنون در حال بهره برداری هستند و یا وارد فاز دوم و سوم توسعه شده اند. این اتفاق باعث اتصال اقتصاد کشورهای خاورمیانه به چین شده و بعید است به این راحتی ها ارتباط سیاستمداران خاورمیانه با پکن قطع شود.
اعداد و آمار چه می‌گویند؟
پروژه های خاورمیانه ای مربوط به BRI در حال حاضر، ۱۵ کشور منطقه را درگیر خود کرده است. این پروژه ها شامل طرح ها و همکاری های زیرساختی و دیجیتالی بزرگ در خشکی و دریا می شود. وضعیت این پروژه ها متفاوت است، برخی از آنها تازه در حال برنامه ریزی و برخی در حال انجام یا تکمیل و برخی هم متوقف یا لغو شده اند.
جداول و نمودارهای زیر میزان سرمایه گذاری چین در کشورهای مختلف خاورمیانه را به تفکیک پروژه و سال و منطقه نشان می دهد:
در هر صورت، داده‌های مرکز ( IISS China Connects) نشان می‌دهد که چین با ۲۶۶ پروژه BRI بین سال‌های ۲۰۰۵ و ۲۰۲۲، سرمایه‌گذاری زیادی در خاورمیانه انجام داده است. اکثر این پروژه ها یا در حال انجام هستند یا تکمیل شده اند، و تنها چند پروژه لغو یا متوقف شده است.
این یک نشانه مثبت برای چین است و نشان می دهد که ابتکار عمل پکن در منطقه در حال افزایش است.
همچنین، داده‌ها نشان می‌دهد که چین سرمایه‌گذاری زیادی در زیرساخت‌های دیجیتال منطقه کرده، که احتمالاً در سال‌های آینده ادامه خواهد یافت زیرا پکن به دنبال گسترش نفوذ جهانی خود است.
لازم به ذکر است که از میلیاردها دلار، وام و سرمایه گذاری که چین از زمان راه اندازی BRI در کشورهای خاورمیانه داشته، بیشتر آنها برای پروژه های زیرساخت دیجیتال مانند مخابرات و شبکه های پهنای باند بوده است.
خبر فوری
