شکست سکولار اندیشان و خرافه گرایان در بحران کرونا

نویسنده : هادی سروش

گیل نامه / کرونا بلائی است که آدمیان را به دنبال پناهگاه سوق میدهد، پناهگاهی از جنس دعا و ارتباطات آن سوئی و یا از جنس دوا و دکتر.

🔸از آن رهگذر که مردمان برای ایمن بودن از این مهلکه به دین و دعا تمسک و توسل کرده و میکنند، جای دارد ببینیم؛ آیا سقف این پناهگاه بر “دینداری واقعی” است و یا برسقف “دینداری خرافی”؟

عده ای در طلیعه امر خواستند سقف امنیت ازاین بیماری را بر “خرافات” بزنند؛
یکی از تریبون جمعه ای آمد و گفت: “تعطیلی نمازجمعه خواست دشمن است و باید برای تعطیلی آن با ما مشورت شود!”
و دیگری از تریبون حرم مدعی شد که: “درب حرم باید باز باشد و نماز و زیارت ادامه یابد!”
و عده ای ساده ضمیر پشت درب بسته مصلای قم نماز روز جمعه خواندند!
و دیگری برای مردم گرفتار نسخه “طب اسلامی!” پیچید و غافل از اینکه خود گرفتار شده و باید با کاروان مرگ همسفر شود و همسفر شد!
و دیگری که بر منبرِ “قدرت” نشسته! کرونا را مقدمه ضروری “ظهور” معرفی کرد!

🔸به باور این قلم؛ این بلای دامن گیر “کرونا”، به دینداری “دینداران واقعی” ضربه نزد، آنان در مواجهه با این خطر، با رعایت موازین بهداشتی، دل به خدای مهربان سپرده و به تقویت بنیه معنوی خود پرداختند.

🔸”کرونا”ضربه کاری خود را به افکاری زد که کاسب کارانه با انگیزه های جاه طلبی به ترویج “دینداری خرافی” پرداختند.
ضربه مهلک او بر هستی کسانی نشانه رفت که با افکار ضد عقلانی خود، مردم را یا به تجمعات مذهبی و سیاسی دعوت میکردند و یا به ذکر و وردهای بی اساس و دعانویسی ها فرا میخواندند، و یا به زعم باطل شان، برای مردمان، نسخه طب اسلامی! می پیچیدند.
والبته هنوز درابتدای قصه ایم؛ بعدها درد این ضربات بیشتر حس خواهد شد.

ضربه در این بخش، ملالی نیست. چرا که اینان یا “خرافاتی” بودند که خانه بر روی آب ساخته بودند و یا “کاسب” بودند و کاسب‌همانطوریکه منفعت میبرد؛ گاه باید “ورشکستی” را با همه وجودش حس کند.

🔸از سوی دیگر؛ “کرونا” کمکی به ترویج “سکولار” و تفکر جدائی و یا تنافی دین با علم هم نکرد.

وقتی از نخستین‌ روزهای پیدایش این پدیده ی دردناک ، برخی ازعلماء بزرگ قم و‌ نجف فتوای به رعایت دستورالعمل های کارشناسان پزشکی دادند و دفاتر و مجامع مذهبی خود را تعطیل کردند.

و نیز؛ نویسندگان درد آشنا و فاضل حوزه علمیه، قلم بدست گرفتند، و جامعه را با پشتوانه “شریعت و عقلانیت”؛ به پرهیز از برقراری و حضور در تمام تجمعات دینی حتی جماعت و جمعه و زیارت، رهنمون نمودند؛ یک جا خط بطلان؛ هم بر جاه طلبی ها و هم برخرافه گرایی ها، و هم بر سکولارها کشیدند.

به برکت این اقدام‌؛ نه “خرافه گرایی” بنام تجمع و جماعت بازار پیدا کرد و نه “سکولاریسم” توانست بهره ای ببرد و ضربه ای به اعتقادات دینی جامعه وارد سازد.

🔸ما هر مقدار که درشناخت “خرافه” موفق تر باشیم، در حساس ترین شرائط که با قوی ترین حملات “جاه طلبان خرافه گرا” روبروی شویم، بهتر میتوانیم از گرداب پر خطرشان محفوظ مانیم‌.

🔸”خرافه” زنجیری است که بر روح و استعداد بشر بسته میشود و خروجی اش هلاکتی بنام نا امیدی و جمود است.

رسالت بزرگ پیامبر خاتم (ص) بر این محور بود که بار سنگین خرافه که مانند زنجیری بر دست و پای جامعه بسته شده بود را باز کند؛ “وَ یضَعُ عَنْهُمْ اِصْرَهُمْ وَ الاْغْلالَ الَّتی کانَتْ عَلَیهِم”(اعراف۱۵۷)

بند هر چه گشته‌ای از نیک و بد
هر یکی بر تو چو صندوقی است سد
تا نگردی زین همه آزاد تو
کی شوی ای جان ز غم دلشاد تو
(مولوی)

🔸مهم این نکته است که خرافات همیشه بدنبال خلاء های دینی میگردد تا در آنجا مقیم شود. یعنی خرافه را در باورها و عبادات، و یا در آداب جستجو کنید.

هر “ایمانی” که از “علم” فاصله بگیرد، یعنی به ستیز با علم اقدام کند و یا ایمانی که ریشه در متون قوی و اصیل دینی نداشته باشد، “خرافه” است.

این پیامد، به تعبیر استاد مطهری اختصاص به دین خاتم الانبیاء (ص) ندارد. بلکه بشرهای دوره‌های قبل و بعد هم این “طبیعت” را داشته و خواهند داشت که؛ در دین خودشان دخل و تصرف می کردند.
پس؛‌ “خرافات” چیزی غیر از اضافه کردن ها نیست! هر روز و در هر شرائطی میتوان منتظر “خرافه جدید و نوظهوری” باشیم.
پیدایش فِرق و ملل مذهبی جملگی از این طبیعتِ خرافه گرا یا پیدا شده اند و یا تغذیه میشوند.

🔸و اما بایدهای امروز ما؛
🔹باید به “علم” آراسته شد، آن علمی که اهل بیت (ع) از آن به “تفقه” نام برده اند تا بتوان “متن دین” را شناخته و در موضوعات غیر دینی، با آرامش خاطر به نظرات کارشناسان اهتمام ورزید و احترام گذارد.
🔹باید از تبلیغ های بظاهر دینی که متکی بر حدس و گمان در راستای افکار سنتی و مقبول خویش است، دوری جست.

🔹باید برای اقامه “دین ناب” و محافظت از حقوق مالی و جانی شهروندان، هزینه پرداخت و لحظه ای از مبارزه با تحجر و جمود و خرافه و نیز
بر ملا کردن “کاسبان دینیِ جاه طلب” کناره نگرفت.
تا شاید ابرسیاه خرافه، روزی محو گردد.

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.