روز سهشنبه ۱۵ مهر ویدیوها و تصاویری از گرداندن متهمان توسط ماموران نیروی انتظامی در سطح شهر تهران منتشر شد که واکنش گسترده کاربران در شبکههای اجتماعی را به همراه داشت.
این اقدامات در وضعیت پیچیده شیوع کرونا در کشور رخ میدهد. در حالیکه هر گونه تجمعی ممنوع است “اوباشگردانی” باعث تجمع مردم بدون رعایت فاصله اجتماعی شده که میتواند خطراتی برای جان شهروندان داشته باشد.
دورگرداندن اوباش در رشت
مخالفان چه میگویند؟
از طرف دیگر به عقیده بسیاری از حقوقدانان و کارشناسان اقدام پلیس خلاف قانون است.
او معتقد است اوباشگردانی خلاف اصل ۳۹ قانون اساسی است. براساس این اصل “هتک حرمت و حیثیت کسی که به حکم قانون دستگیر، بازداشت، زندانی یا تبعید شده، به هر صورت که باشد ممنوع و موجب مجازات است.”
به گفته باقی “وقتی قانون صراحت دارد که بعد از اثبات جرم هم نمیشود به کسی اهانت و هتک حرمت و حیثیت کرد، آن وقت ببینید که گرداندن افرادی در شهر با برچسب اوباش و ارتکاب این رفتارها علیه آنها چقدر ضد قانونی است؛ یعنی افرادی که حتی اگر جرمشان ثابت میشد هم حق نداشتید چنین رفتاری با آنها بکنید. در حالی که از نظر قانونی حتی اگر کسی را در صحنه جرم و حین ارتکاب جرم بازداشت کنند تا زمانی که حکم دادگاه قطعی نشود، مشمول اصل برائت است.”
برخی دیگر از ناظران معتقدند که این رفتار پلیس نه تنها غیر قانونی است بلکه بیفایده هم هست. حسین رئیسی کارشناس حقوقی در این در توئیتی نوشت: «این اتفاق هیچ اثر بازدارندگی ندارد. هیچ داده علمی آن را تایید نمیکند.»
محسن شاهین، وکیل پایه یک دادگستری نیز در این باره معتقد است: «اجرای مجازات و برخورد قهرآمیز پلیس صرفاً شاید ارتکاب را در مدت محدودی کاهش دهد، ولی هرگز زمینه و علل را محو نخواهد کرد و حتی ممکن است، نحوه دستگیری و محاکمه این افراد باعث ایجاد حس انتقام نهفته در آنها در آینده از جامعه شود. مهمترین سوالی که ذهن هر پرسشگری را در خصوص این شیوه پلیس به خود جلب میکند، میزان اثرگذار بودن آن است، آیا این روش منجر به عبرتانگیزی و بازدارندگی و جلوگیری از اشاعه و تکرار این قبیل رفتارها شده یا خیر؟ با نگاه به آمار واقعی وقوع این نوع جرائم در جامعه مؤثر بودن آن با چالش بزرگی مواجه خواهد بود و نگاهی واقعبینانه قضاوتی جز بیاثر بودن آن نخواهد داشت.»
تماشاچیان دورگردانی اوباش بدون رعایت ضوابط بهداشتی کرونا
دفاع پلیس
او معتقد است “با اوباشی که در محله به نوامیس تعرض کرده و از مغازهها و افراد باجگیری کرده و قداره در دست خودروها و مغازهها را تخریب میکنند نمیتوان برخوردی مانند یک سارق داشت.”
او همچنین در پاسخ به اینکه رفتار پلیس غیرقانونی است تاکید کرد که “پلیس مسائل قانونی را رعایت میکند و بدون قانون عمل نمیکند.”
رییس قوه قضائیه می گوید تعرض به اوباش جایز نیست
دستور رییس قوه قضائیه
رییس قوه قضائیه ضمن تأکید بر برخورد قاطع و بی امان با اراذل واوباش، حکم به تشهیر را صرفا در صلاحیت دادگاه و آن هم در چارچوب قوانین و مقرارت میداند که تعرض به متهم ولو اوباش قطعا مجاز نیست.
این دستور قوه قضائیه قابل تفسیر است. تشهیر، در فقه و مجازات اسلامی یعنی شناساندن مجرمان به جامعه و شهر است.