آیا سلطه دلار پایان می یابد ؟

نویسنده : رضا سیف پور _ دکترای مدیریت کسب وکار / مدرس سوادمالی

گیل نامه / در حال حاضر ، دلار یکی از پرطرفدار ترین ارز های جهانی است . این وضعیت تقریبا از سال های میانی دو جنگ بزرگ جهانی بود که برای آمریکا رقم خورد . بسیار بدیهیست که اگر به هر دلیلی محبوبیت و یا مراجعه به یک کالا ، ایده و یا هر پدیده دیگری از حدی فراتر رود آن ایده ، کالا و یا پدیده خاص ، تدریجا به سلطه دست پیدا می کند . سلطه ای که هم می تواند متکی بر افکار عمومی ( روانی ) باشد و هم می تواند در جریانات فیزیکی و قابل لمس ( در اینجا معاملات جهانی ) مشاهده شود . امروزه وضعیت دلار در دنیا اینچنین است . به عبارت دیگر دلار به عنوان محبوب ترین ارز خارجی نه تنها نبض معاملات بازار را بر عهده دارد بلکه به عنوان یک فرصت سرمایه گذاری کم ریسک ، مورد توجه مردمان بسیاری در جهان ، بخصوص کشورهای توسعه نیافته یا کمتر توسعه یافته قرار دارد . وضعیت دلار در کشور ما هم تقریبا همینطور است ، اما اکنون سوال اصلی اینجاست که آیا این وضعیت تداوم می یابد ؟ آینده دلار چیست؟و چقدر میتوان در سرمایه گذاری ومعاملات بر روی آن تکیه کرد ؟

در تحقیقات جدید بانک « یو بی اس » سوئیس از ترکیب ذخایر ارزی‌ بانک‌های مرکزی جهان و پیش‌بینی روند وضعیت ارز های مهم در سال‌های آینده ذکر شده است که تا ۲۵ سال آینده نیز همچنان دلار آمریکا به عنوان نخستین ارز جهانی باقی خواهد ماند. توضیح اینکه ذخایر ارزی بانک های مرکزی شامل ارزهایی است که این بانک ها برای اموری نظیر بازپرداخت بدهی‌ها ، تقویت ارزش پول ملی و کاهش تبعات شوک‌های ارزی نگهداری می‌کنند . در حال حاضر بین ۶۰ تا ۶۵ درصد ذخایر ارزی جهان به شکل دلار ۲۰ درصد بر حسب یورو و تنها دو درصد بر حسب یوان نگهداری می شوند . از این روست که بسیاری از کارشناسان افول سریع هژمونی دلار در سطح جهانی را خیلی دور از انتظار می بینند و بدیهیست که این می تواند پیش از هر چیز برای خود کشورهای توسعه یافته و قدرت های اقتصادی جهان نگران کننده باشد . از اینرو در واقع اکثر کشورهای جهان تلاش می کنند تا با نگاهی واقع بینانه تر ، ضمن برقراری ارتباط مناسب با تمام کشورها ، سعی کنند تا به تدریج گزینه های مالی و اعتباری جدیدی را هم امتحان نمایند . البته در این بین ایران و برخی از کشورهای اسلامی تمایل دارند که این روند سرعت بیشتری به خود بگیرد و از هم اکنون گام هایی را برای کم رنگ کردن نقش دلار در معاملات خود برداشته اند که به نظر نمی رسد در کوتاه مدت چندان مغید باشد زیرا از یک طرف دامنه کشورهایی که مایلند و میتوانند در این مسیر با یکدیگر همکاری کنند اندک هستند و از طرفی دیگر در اینگونه معاملات به جهت تبدیل ارزها ، ممکن است هربار در معاملات ، یکی از دو طرف با سطحی از ضرر و زیان هم مواجه شوند .

سوای اینگونه تلاش ها ، آنچه که میتواند به این روند یعنی افول هژمونی دلار در اقتصاد و سیاست جهانی پایان دهد و یا حد اقل از میزان آن بکاهد ، قبل از هرچیزی رفتارهای سیاسی – اقتصادی خود آمریکاست . در واقع استفاده غیر منطقی آمریکا از اهرم تحریم ها بر علیه سایر کشورها باعث شده تا بسیاری از کشورهای جهان به فکر راه هایی جایگزین برای نظام دلاری در معاملات بین المللی باشند تا جایی که برخی از آنها همچون هند بطور جدی به موضوع ارز های دیجیتال فکر می کنند . این مساله در صورت تداوم می‌تواند سلطه دلار را با چالش های جدی مواجه کند. در همین خصوص اخیرا اکونومیست با هشدار نسبت به تداوم استفاده بیش از حد از ابزار تحریم ، در مقاله ای نوشت ؛« ممکن است که تداوم این رویکرد به هژمونی دلار خاتمه دهد. سال ۲۰۱۸ وزارت خزانه داری آمریکا شرکت ” روسال” که بزرگ ترین تولیدکننده آلمینیوم در روسیه بود را تحریم کرد و تنها در یک شب، این غول فلزی نتوانست با شرکایش ارتباط مالی برقرار کند. اگر چه اتاق‌های تسویه بانکی غربی از انجام تراکنش‌های مربوط به روسال خودداری کردند و سهام این شرکت ریزش شدیدی را تجربه کرد اما نارضایتی شدیدی در بین متحدین آمریکا به خاطر زیان های بزرگ ناشی از این تحریم و تحریم های مشابه ایجاد شده است.»

بدون شک این وضعیت خوبی برای دولتمردان آمریکایی نیست و احتمال می رود در صورت تداوم سیاست جهانی تحریم های اقتصادی توسط آمریکا ، روند افول دلار تسریع پیدا کند اما در هر صورت این روند تدریجی است و نباید انتظار داشت که در آینده نزدیک، دلار جایگاه فعلی خود را در بین علاقمندان به سرمایه گذاری کم خطر و یا تجار علاقمند به سود تضمین شده از دست بدهد .

telegram.me/savademaly1

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.