گیل نامه / تخم شربتی، در واقع دانه های گیاه ریحان است که برای تهیه شربت تخم شربتی به کار می رود. نام های دیگر این گیاه بادروج، تره خراسانی، اوقیمن، حوک، بورنگ، صریرا و بادروج ابیض است. تخم شربتی به علت داشتن ترکیبات لعاب دار به صورت محلول در آب (شربت) استفاده می شود. لعاب این دانه ها پس از جذب آب به صورت ژله ای در می آید که می تواند برای رفع عطش مورد استفاده قرار گیرد. تخم شربتی به عنوان بذر گیاه ریحان با نام علمی Ocimum basilicum شناخته می شود. مشخص شده که تخم شربتی حاوی یک سری ترکیبات پلی فنولی و آنتی اکسیدانی مانند آنتوسیانین ها و بتاسیسترول است. همچنین طبق برخی تحقیقات پیشگیری از دیابت نوع ۲، سرطان و خاصیت ضد باکتریایی برای این گیاه گزارش شده است.
فواید تخم شربتی
تخم شربتی دارای مقدار فراوانی پروتئین، آهن، پتاسیم و کلسیم است و در عین حال آن هایی که در جذب کلسیم مشکل دارند بدانند، یک ماده معدنی به نام بورون در تخم شربتی باعث انتقال کلسیم به استخوان ها می شود. تخم شربتی برای درمان بیماری های تنفسی مفید است. مخلوطی از آن با زنجبیل و عسل در درمان آسم، سرفه، سرماخوردگی، آنفولانزا و برونشیت موثر است. خواص دیگر تخم شربتی عبارتند از:
- کم کردن وزن بدون گرسنگی کشیدن: دانه های ژلاتینی تخم شربتی بدون آن که کالری داشته باشد تا مدت ها فرد را سیر نگه می دارد و به جای خوردن دارو های زیان آور برای کم کردن اشتها، می توان از تخم شربتی استفاده کرد.
- نگه داشتن فشار خون متعادل: معمولاً بعد از خوردن غذا به ویژه غذاهای پر نشاسته، فشارخون بالا می رود و اگر تخم شربتی همراه غذا خورده شود مواد نشاسته ای به تدریج شکر موجود در خود را آزاد می کنند و به این ترتیب شما به طور تدریجی انرژی متعادل در طول روز خواهید داشت. با متعادل نگه داشتن فشار خون، شانس ابتلا به بیماری دیابت کم می شود.
- کمک به رفع احساس تشنگی و عطش: از تخم شربتی برای درمان ناراحتی های گوارشی مانند درد و ورم معده، نفخ، یبوست، سوء هاضمه و بی نظمی کارکرد روده ها استفاده می شود.خلق و خوی فرد را خوب می کند، خستگی مفرط ذهنی، تنش های عصبی، افسردگی، میگرن و مالیخولیا را برطرف می کند. از روغنی که با خرد کردن تخم های شربت به دست می آید، برای درمان عفونت هایی مانند زخم، بریدگی، عفونت مثانه، عفونت پوست و… استفاده می شود.
- مصرف تخم شربتی در بارداری و شیردهی: گفته شده است در دوران بارداری مصرف روزانه ۱۰ گرم تخم شربتی برای تقویت قلب و صحت مزاج و خوشرنگی و زیبایی طفل بسیار مفید است، مصرف تخم شربتی در دوره شیردهی، سبب ازدیاد شیر مادر می شود، ولی در مصرف آن زیاده روی نشود.
- تخم شربتی و سلامت دستگاه گوارش: تخم شربتی سرشار از فیبر بوده و همان گونه که در بالا هم گفته شد، در هر وعده تخم شربتی ۴.۴ گرم فیبر وجود دارد. بنابراین جای تعجب نیست که نقش مهمی در سلامت دستگاه گوارش ایفا می کند. علت این امر آن است که فیبر زیاد به حرکت مواد غذایی در دستگاه گوارش کمک می کند، نقش حیاتی در جلوگیری از اختلالات گوارشی مانند نشت روده ایفا می کند.
- تاثیر مصرف تخم شربتی بر سلامت استخوان ها: تخم شربتی مملو از چندین ماده مغذی است که در سلامت استخوان ها نقش مهمی ایفا می کند. از آن جمله می توان به کلسیم، فسفر، منیزیم و پروتئین اشاره نمود. این ها موادی هستند که در حفظ سلامت استخوان ها نقش حیاتی ایفا می کنند. بنا بر تحقیقات دانشمندان، میزان کلسیم موجود در تخم شربتی ۵ تا ۶ برابر بیشتر از شیر می باشد. این ویژگی تخم شربتی را تبدیل به یک انتخاب عالی برای افرادی که نمی توانند لبنیات را تحمل کنند، کرده است. دریافت کافی کلسیم یعنی استخوان و دندان های قوی تر.
- درمان بی خوابی با تخم شربتی: برای تهیه این شربت کافی است نصف لیوان عرق سنبل الطیب را با نصف لیوان آب مخلوط کرده و یک قاشق غذاخوری سکنجبین و یک قاشق غذاخوری تخم شربتی به آن اضافه کنید. این شربت برای درمان تحریکات عصبی و تسکین اعصاب بسیار مفید است و به عنوان یک آرام بخش و خواب آور گیاهی مطمئن برای درمان بی خوابی می تواند بسیار مفید باشد.
سایر خواص تخم شربتی:
- تخم شربتی دارای خاصیت عطسه آور، سنگ آور و ملین می باشد.
- در کشور چین، از تخم شربتی برای درمان عفونت، درد معده، گزیدگی مار و حشرات و پایین آوردن دمای بدن استفاده می شود.
موارد مصرفی:
- از آن جا که تخم شربتی تاثیر ضد اسپاسمی دارد، سیاه سرفه را برطرف می کند. به منظور تقویت قلب، تخم شربتی را در عرق بیدمشک یا نسترن بریزید و بنوشید. به منظور تقویت اعصاب، روزانه یک یا دو بار تخم شربتی را در عرق بادرنجبویه مخلوط کنید و آن را با عسل، شیرین کنید و بنوشید. برای درمان تنگی نفس و سرفه های خشک، یک قاشق مربا خوری تخم شربتی را در یک لیوان آب ولرم حل کنید و آن را جرعه جرعه بنوشید. تخم شربتی دارای مقدار زیادی آنتی اکسیدان بوده و تاثیر زیادی در شادابی و جوانی پوست دارد.
موارد منع مصرف تخم شربتی:
- اشخاص مبتلا به کرم معده نباید از تخم شربتی استفاده کنند.
- زیاده روی در مصرف تخم شربتی، موجب ایجاد سر گیجه و همچنین بروز اختلال در حس بینایی می شود.
- مصرف این دانه ها برای افرادی که دارو های ضد انعقاد می خورند نیز توصیه نمی شود.
- توجه داشته باشید که این دانه های ریز حاوی گلوتن هستند و اگر شما جزو افراد حساس به این ترکیب هستید، در مصرف آن دقت کنید.
- اگر داروی خاصی مصرف می کنید، بهتر است قبل از مصرف تخم شربتی با پزشک خود مشورت کنید.
- تخم شربتی همچنین باعث کاهش فشارخون می شود، برای همین سالمندانی که داروی ضد فشار مصرف می کنند، باید حواس شان به مصرف آن باشد.
رسانه دکتر سلامت
#گیل نامه
