گیل نامه / این پروفسور هلندی از پارک ها و فضاهای عمومی با توجه به معماری هدفمند آنها به عنوان مخازن اضطراری برای سیلاب های ناشی از باران های شدید نام می برد و می گوید: ما از این سیستم حفاظتی به عنوان یک برگ برنده در صورت شکست سایر تدابیر استفاده می کنیم و عملا یک رویکرد حفاظتی چند سطحی در برابر سیلاب ایجاد کرده ایم.
به گزارش گیل نامه / هلند کشوری است که ۲۵ درصد از زمین های آن پایین تر از سطح دریا قرار دارد و ۲۱ درصد از جمعیتش نیز در این مناطق سکونت دارند. از طرف دیگر دوسوم اقتصاد این کشور هم از همین مناطق تامین می شود. همین آمار و شرایط جغرافیایی که بدان اشاره شد خطر بزرگی به نام “سیل” را طی تاریخ در برابر ساکنان این سرزمین قرار داده است.
در سال ۱۹۵۳ سیلی مهیب در هلند ۱۸۰۰ قربانی شدند و این اتفاق موجب شکل گیری پروژه مهم دلتا در هلند شد ، پروژه ای که نشان داد می توان با اقداماتی، هم طبیعت را پاس داشت و هم از خطر سیل در امان بود. با بهره گیری از رویکردهای علمی و دانش تخصصی هم اکنون هلندی ها پرچمدار کنترل سیل در جهان بوده و به این توانمندی شهرت دارند.
دلتا مجموعه‌ای از پروژه‌های عمرانی و ساخت و ساز در جنوب هلند است که با هدف حفاظت از منطقه وسیعی از زمین‌های اطراف دلتای راین-موز-شلده از دریا انجام شده است.
این عملیات شامل چندین سد، بند سیل‌گیر، سد سلولی، آب‌بند، خاکریز و موانع طوفان است که از سال ۱۹۵۰ و کمی پس از جنگ دوم جهانی شروع شد و در سال ۱۹۹۷ با ساخت سد دفاعی Maeslantkering تکمیل شد.
البته این به مفهوم توقف پروژه های هلند در زمینه مقابله با سیل نیست؛ خطوط دفاعی دریایی به طور مداوم تقویت شده تا ایمنی لازم برابر احتمال بروز سیل در هلند را داشته باشند. خطوط دفاعی اصلی در برابر سیل هر پنج سال یک بار آزمایش می شوند. در سال ۲۰۱۰، حدود ۸۰۰ کیلومتر از مجموع ۳۵۰۰ کیلومتر آب‌بند در تحقق استانداردهای موردنظر ناموفق بودند. این، از سختگیرانه‌تر شدن شرایط و استانداردها به واسطه پژوهش های علمی جدید حکایت دارد.
عملیات دلتا همراه با عملیات خلیج زایدرزی از سوی انجمن مهندسان عمران آمریکا به عنوان یکی از عجایب هفتگانه جهان مدرن اعلام شده است.
Maeslantkering یکی از معروفترین سدهای دفاعی هلند، سازه متحرکی با دو دروازه پرانتز مانند است که برای محافظت از شهر و بندر روتردام در برابر سیل ساخته شده و در عین حال کانال کشتیرانی نیز هست.
یکی دیگر از اقدامات موثر هلندی ها در مقابله با سیل و توفان های قدرتمند ایجاد سازه هایی با نام موانع موج های توفانی است. این بخش از طرح دلتا بین اسخائن-دایفه‌لاند و نورد-بیفه‌لاند ایجاد شده که به نحوی موثر هلند را در مقابل سیلاب ناشی از دریای شمال محافظت می کند. این نوار محافظ ۹ کیلومتر طول دارد و شامل دریچه های قابل کنترلی است که در هوای نامساعد و شرایط بحرانی بسته می شوند. این سازه محافظ در سال ۱۹۸۶ کامل شد و بزرگترین سیل بند با دریچه های هیبریدی در کشور هلند است.
آب بندی به طول ۳۰ کیلومتر در هلند با نام Houtribdijk که دریاچه مارکرمیر را از دریاچه آیسل جدا کرده و ارتباط میان لیلی استاد و انک هایزن برقرار می کند. این آب بند در سال ۱۹۷۵ میلادی تکمیل شد و زمان آغاز پروژه آن به ۱۹۲۰ باز می گردد. پهنای این آب بند ۶۸ متر است.
پابلیک رادیو اینترنشنال آمریکا (پی آر آی) در یکی از برنامه های پرمخاطب خود با حضور یک کارشناس مطرح هلند را یک نمونه موفق در کنترل سرکشی های طبیعت می داند.
در این برنامه رادیویی پروفسور “کریس زِونبرگن” از استادان ارشد موسسه آی اچ ایی به عنوان کارشناس اجرای سیستم های منعطف شهری در برابر سیل و مدیریت آب می گوید:
۱۰ سال قبل در هلند، مفهوم ” فضا برای رودخانه ها” را در دستور توسعه قرار دادیم و این نقطه عطفی در رویکردمان نسبت به کنترل آب و سیل در کشور هلند شد. این مفهوم یک تغییر الگو مهم ارزیابی می شود زیرا الگوهای قدیمی رودخانه ها را محدود و در مقابل ساختمان سازی و توسعه آب بندها در امتداد رودها را تقویت کرده است اما در رویکرد جدید ایجاد فضای بیشتر برای رودخانه در قالب مفهوم “فضا برای رودخانه ها” مدنظر قرار گرفته است. ما به رودخانه ها اجازه می دهیم که گسترش یابند و این در تناسب با حجم آبی است که وارد آنها می شود. به عبارت دیگر توسعه نباید به قیمت حذف تمامی سهام طبیعت در این کره باشد. این مبارزه با آب نیست بلکه دقیقا به مفهوم “زندگی با آب” است.
استفاده دوگانه از فضاهای عمومی به عنوان مخازن اضطراری سیلاب
زونبرگن از پارک ها و فضاهای عمومی با توجه به معماری هدفمند آنها به عنوان مخازن اضطراری برای سیلاب های ناشی از باران های شدید نام می برد و می گوید: ما از این سیستم حفاظتی به عنوان یک برگ برنده در صورت شکست سایر تدابیر استفاده می کنیم و عملا یک رویکرد حفاظتی چند سطحی در برابر سیلاب ایجاد کرده ایم.
باز پرسازی شن و ماسه در مناطقی که ساحل بیش از حد عقب نشینی کرده است از جمله اقداماتی است که صورت می گیرد. هر ساله حدود ۱۲ میلیون متر مکعب شن و ماسه در سواحل و زیر خط آب مقابل سواحل هلند ریخته می شود. این اقدامات هزینه ای های میلیارد یورویی را پیش روی اداره کنندگان هلند قرار می دهد اما قطعا آنچه که هزینه می شود به مراتب کمتر از زیان های ناشی از سیل است.
همچنین آموزش مردم برای مواجهه اصولی با سیل، لایروبی منظم رودخانه ها، جلوگیری از ساخت و ساز در حریم آب ها، مراقبت جدی از پوشش های گیاهی و … اقدامات مستمر هلندی ها برای کاهش آسیب های ناشی از سیل است.
بانک جهانی برآورد کرده که به ازای هر یک دلار سرمایه گذاری در مقابله با سیل، ۷ تا ۱۰ دلار سرمایه ای که قرار است بر اثر آن ویران شود حفظ می شود، اما متاسفانه در بسیاری از نقاط جهان که امکان وقوع سیل در آنها وجود دارد در این زمینه یک شکاف سرمایه گذاری شکل گرفته است.
هشدار برای کشورهایی که ساحل دارند
در اوایل سال ۲۰۱۷ میلادی، دانشمندان اداره ملی اقیانوسی و جوی آمریکا و تعدادی دیگر از نهادهای تحقیقاتی دیگر این کشور اعلام کردند که تا انتهای قرن حاضر سطح آب دریاها تا ۲.۵ متر افزایش می یابد. طی ۲۰ سال گذشته نیز سطح آب دریاها ۸ سانتیمتر افزایش یافته که تداوم چنین تغییراتی در کره زمین به ایجاد سیل های دردسرساز در مناطق مستعد منتج خواهد شد.
تنها در آمریکا، ۱۷ تندباد دریایی در فصل طوفان آتلانتیک خسارتی حدود ۲۸۲ میلیارد دلار بر جای گذاشته است که شاید به نوعی عدم آمادگی برای پیشگیری و کنترل این گروه از بحران های طبیعی را نشان می دهد. جف گودل روزنامه نگار مطرح آمریکایی و نویسنده کتاب ” آب خواهد آمد” در مقایسه کشور خود با هلند در برابر سیل می گوید: تخصص هلندی ها در مدیریت آب و مقابله با سیل آنها را از این منظر در صدر جهان قرار داده است. اکنون نه تنها خود را از آسیب های سیل حفظ می کنند بلکه دانش مهندسی خود را نیز به سایر کشورها ارائه داده و کسب درآمد می کنند . این صنعت در حال رشد آنهاست … (به کنایه)این دره سیلکون آنهاست! و شهرهای ساحلی در آمریکا و دیگر نقاط جهان امیدوارند که نوابغ هلندی برای نجات آنها از آب های خشمگین و خروشان کاری کنند!
عصر ایران
#گیل نامه
